Νότια της Δημητσάνας, σε κοίλωμα βράχου της χαράδρας που διαρρέει ο Λούσιοςποταμός, βρίσκεται ερειπωμένη μια από τις αρχαιότερες και ιστορικότερες μονές της Ελλάδας, η παλιά Μονή της Παναγίας Φιλοσόφου. Είναι κτίσμα του 963 μ.Χ. καιιδρύθηκε από τον Ιωάννη Λαμπαρδόπουλο, Φιλόσοφο και Πρωτοκρίτη του Νικηφόρου Φωκά.

Είχε χαρακτηριστεί σταυροπηγιακή. Σήμερα διατηρείται αυτό το μικρό εκκλησάκιτης Βυζαντινής τεχνοτροπίας του 10ου αιώνα με τις τοιχογραφίες του.Κοντά στα ερείπια της παλιάς μονής βρίσκεται η Νέα Μονή Φιλοσόφου πουυπήρχε προ του 1691. Σώζεται μόνο η εκκλησία της βυζαντινής τεχνοτροπίας με πλούσιαεικονογράφηση.

Στη μονόπορη, έτσι λέγεται η περιοχή της παλιάς μονής, και σε όλο τονότιο μήκος της χαράδρας του Λουσίου, υπήρχαν σπηλιές και σειρά ασκηταριών πουκαταστράφηκαν από τις επιδρομές των Σλάβων τον 7ο και 8ο αιώνα.Η περιοχή αναδείχτηκε σαν κέντρο παιδείας και πνευματικής καλλιέργειας τηνπερίοδο της τουρκοκρατίας όπου λειτουργούσε Κρυφό Σχολειό. Εβδομήντα (70)αρχιερείς και επτά (7) Πατριάρχες μαθήτευσαν στο «Κρυφό Σχολειό» της Δημητσάνας.

Η ιερά Μονή γιορτάζει στις 23 Αυγούστου.

Η Μονή του Προδρόμου είναι κτισμένη στη ρίζα ενός απότομου βράχου στην αριστερή πλευρά της χαράδρας του Λουσίου, κοντά στα πανέμορφα χωριά της Στεμνίτσας και της Δημητσάνας. Το τοπίο είναι επιβλητικό και θυμίζει Μετέωρα και Μέγα Σπήλαιο.

Ο ναός του Αγ. Ιωάννου του Προδρόμου είναι μονόκλιτη θολωτή βασιλική και κοσμείται με αξιόλογες αγιογραφίες. Τοιχογραφίες υπάρχουν και εκτός του ναού μαγνητίζοντας το βλέμμα κάθε επισκέπτη

Κατά την επανάσταση του 1821 η μονή αποτέλεσε καταφύγιο και νοσοκομείο για τους αγωνιστές. Το 1834 η μονή διαλύθηκε λόγω ενός διατάγματος περί διάλυσης μονών, που έχουν κάτω από 7 μοναχούς. Το 1838 όμως έγινε ανασύσταση της μονής και γνώρισε μεγάλη ακμή υλική και πνευματική.

Σήμερα στη μονή λειτουργεί εργαστήριο ζωγραφικής και ραπτικής ιερών ενδυμάτων και υπάρχει μια αξιόλογη συλλογή 1000 περίπου βιβλίων. Η μονή του Προδρόμου, συνεχίζοντας τις παλιές παραδόσεις, αποτελεί θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο της περιοχής. Το πλήθος των επισκεπτών που συρρέει κάθε χρόνο είναι τεράστιο, γιατί εκτός από την πνευματική ανάταση που προσφέρει η μονή, είναι κτισμένη σε ένα τοπίο απερίγραπτης ομορφιάς, πάνω σε επιβλητικούς βράχους, μέσα σε οργιώδη βλάστηση και από κάτω να ακούγεται το βουητό των νερών του ποταμού Λούσιου.

Η ιερά Μονή γιορτάζει στις 29 Αυγούστου και στις 17 Μαίου.

Σε μια υπέροχη τοποθεσία μέσα στα έλατα, βρίσκεται το ιστορικό μοναστήρι της Επάνω Χρέπας. Η μονή κτίστηκε το 1100μ.Χ. σε υψόμετρο 1280μ. Είναι το ψηλότερο μοναστήρι της Πελοποννήσου και ονομάζεται μπαλκόνι της Τρίπολης για την θέα που έχει.

Σύμφωνα με την παράδοση, η θαυματουργική εικόνα που έχουμε σήμερα στο τέμπλο, βρισκόταν αρχικά στον Άγιο Γεώργιο της Τρίπολης. Έφυγε όμως από εκεί και την βρήκαν στη σπηλιά της Επάνω Χρέπας. Τρεις φορές την πήραν και την έφεραν πίσω και εκείνη βρισκόταν πάλι στη σπηλιά. Έτσι κτίσανε αρχικά εκκλησία και τοποθέτησαν την εικόνα στο τέμπλο και στη συνέχεια κτίσανε το μοναστήρι, που από το 1935 μετατράπηκε σε γυναικείο.

Η θέση της Μονής δεν της εξασφάλισε ποτέ ησυχία. Κρυμμένη μέσα στα έλατα αποτέλεσε ξακουστό λημέρι του Εικοσιένα για τους κλέφτες και τους αρματολούς. Τα δραματικά γεγονότα στην πολιορκία της Τρίπολης, η καταστροφή των επαναστατών του 1770, η εξόντωση των Αλβανών το 1779, τα συμβάντα της Επανάστασης μέχρι τον Ιμπραήμ, σφράγισαν και τη δική της μοίρα. Κατά την Τουρκοκρατία γνώρισε πολλές λεηλασίες και επιδρομές, αλλά η Παναγία πάντα τιμωρούσε τους Τούρκους. Στη Μονή αυτή, την παραμονή της Άλωσης της Τριπολιτσάς, ο παπαγιώργηςΤσιλιμίγκρας ο Περθωρίτης, ο λεγόμενος Πουρνάρας λόγω του σκληροτράχηλου, ευλόγησε με την εικόνα της Παναγίας τον αγώνα. Ο παπαγιώργηςΤσιλιμίγκρας είναι εκείνος, που με 85-90 Περθωριώτες,ακολούθησε πρώτος τον Παπαφλέσσα και έπεσαν όλοι ηρωικά στο Μανιάκι. Σ’ αυτό το μοναστήρι είχε ως επί το πλείστον το παρατηρητήριο του ο Γέρος του Μωριά και οι Περθωριώτες βοσκοί παρακολουθούσαν τις κινήσεις των Τούρκων, και με καπνούς ειδοποιούσαν τους αγωνιστές.

Στο μοναστήρι λειτουργούσε και κρυφό σχολειό. Και κατά την Κατοχή όμως πέρασε πολλές δοκιμασίες από τους κατακτητές. Η Μονή εορτάζει του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου), όπου γίνεται μεγάλη πανήγυρης, και της Παναγίας (15 Αυγούστου).

Κατά το μεσαίωνα ήκμασε ΒΔ της Βυτίνας μία πόλη με το όνομα Κερνίτσα. Απότην πόλη αυτή πήρε το όνομα το μοναστήρι.

Σύμφωνα με τις πηγές ιδρύθηκε τοδωδέκατο αιώνα, κατά τη βασιλεία του Ανδρόνικου τουΠαλαιολόγου το 1105. Η Μονή είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου.

Στο πέρασμα των αιώνων γνώρισε μεγάλες λεηλασίες. Πολλά χειρόγραφα κάηκανκαι κειμήλια μεγάλης αξίας χάθηκαν, όπως π.χ. ένα πολύτιμο χρυσό Ευαγγέλιο. Κατά τηνΕπανάσταση του 1821 δέχτηκε 7 φορές την επιδρομή του Ιμπραήμ. Πάντα όμωςβοηθούσε και περιέθαλπε τους αγωνιζόμενους. Με ταλαιπωρίες και αγώνες έζησε γιαέναν αιώνα η Μονή σαν ανδρική. Από το 1680 λειτούργησε και ήκμασε εκεί κρυφόσχολειό. Ιδρύθηκε πρώτα κατώτερο σχολείο και μετά μέση και ανώτερη σχολή.

Μετά τηνεπανάσταση ενίσχυσε και οικονομικά την Παιδεία, τα Ιερατικά σχολεία, τη σχολή τηςΧάλκης κ.α. Το 1940 η Μονή μετατράπηκε σε γυναικεία. Από το 1952 κυριάρχησε ημορφή της ηγουμένης Μαγδαληνής από το Βαλτεσινίκο Γορτυνίας. Στον περίβολο της Μονής ανατολικά, είναι κτισμένος στην κεφαλή ενός βράχου ο Βυζαντινός Ναός της Κερνίτσας όπου βρίσκεται και η θαυματουργική εικόνα. Τιμάται στο όνομα της Παναγίαςκαι εορτάζεται στις 15 Αυγούστου.

Οι κυριότεροι ναοί της ενορίας Κερνίτσας είναι της Παναγίας, του Τιμίου Προδρόμου, του Αγ. Νικολάου και των Ταξιαρχών.Πρόκειται για ένα ναό αριστούργημα τέχνης με καλλιτεχνικό ξυλόγλυπτο τέμπλο. Η»Εύρεση», ένα κατανυκτικό παρεκκλήσιο όπου βρέθηκε η θαυματουργική εικόνα,μετατράπηκε σε παρεκκλήσιο των Αγ. Πάντων. Αξίζει να σημειωθεί ότι με τη βοήθεια της Παναγίας έχουν γίνει πολλά θαύματα σε άτομα με ανίατες ασθένειες και σοβαρέςψυχοπάθειες.

ΑΓΙΑ ΘΕΟΔΩΡΑ 43KM

Το εκκλησάκι της Αγίας Θεοδώρας βρίσκεται κοντά στο χωριό Βάστα τηςΜεγαλόπολης. Είναι κτίσμα πιθανόν του 12ου αιώνα. Η παράδοση αναφέρει πως τοθαύμα της Φύσης έχει σχέση με το μαρτύριο της Αγίας. Ποιο όμως είναι το θαύμα της φύσης: Ένα μικρό εκκλησάκι που το αγκαλιάζουν δεκαεπτά (17) δέντρα. Τα κλαδιά τους ξεφυτρώνουν από τη σκεπή ενώ οι ρίζες τους, που δε φαίνονται, περνούν μέσα από τους τοίχους του για να καταλήξουν στο έδαφος. Είναι βέβαιο πως αν ανθρώπινος παράγοντας παρέμβει για να κόψει τα δέντρα ή να βελτιώσει κάτι στο εκκλησάκι, το κτίσμα θα καταστραφεί.

Το άφθονο νερό που τρέχει στο ποταμάκι κάτω από την εκκλησία, ποτίζει τα δέντρα. Και τα δυο μαζί, ποτάμι και δέντρα, είναι η ευχή της Αγίας Θεοδώρας που όπως λέγεται παρακάλεσε στην προσευχή της λίγο πριν μαρτυρήσει, «τα μαλλιά μου να γίνουν δέντρα και το αίμα μου ποτάμι για να τα ποτίζει.» Γιορτάζει στις 11 Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο. Χιλιάδες προσκυνητές επισκέπτονται το εκκλησάκι για να προσκυνήσουν και να θαυμάσουν αυτό το μοναδικό σύμπλεγμα.

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΑΡΣΩΝ 41KM

Η Ιερά Μονή Βαρσών είναι ανδρική μονή που βρίσκεται στο όρος Κτενιάς, 11 χιλιόμετρα από την Τρίπολη. Είναι σταυροπηγιακή μονή, αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο.

Μέχρι και σήμερα στη Μονή, εργάζονται μοναχοί κατά τα ορθόδοξα πρότυπα άσκησης. Ο ηγούμενος Συμεών, ήρωας της επανάστασης, φρόντισε αυτή η μονή να λάβει ενεργό μέρος στον αγώνα του 1821. Στο καθολικό άλλωστε της μονής φιλοξενούνται το σκήνωμα του Νεομάρτυρα Δημητρίου και τμήμα του λειψάνου του Νεομάρτυρα Παύλου. Πρόκειται για τους πολιούχους της Τρίπολης που μαρτύρησαν λίγο πριν από την έναρξη της επανάστασης.

Ο εξωτερικός περίβολος έχει διαμορφωθεί με το πέρασμα του χρόνου και με τους κόπους των μοναχών. Η αρχική μονή εδραιώθηκε περί τον 11ο μ. Χ. αιώνα αλλά άκμασε το 14ο αιώνα. Υπέστη όμως πολλές φορές το μένος των κατακτητών του Μοριά, χωρίς ωστόσο ποτέ να αφανιστεί. Διαθέτει πλούσιο αρχείο και πλήθος κειμηλίων, καθώς και σημαντική βιβλιοθήκη. Το σημερινό αρχιτεκτόνημα χρησιμοποιήσει με σεβασμό, μέλη από όλες τις προηγούμενες ιστορικές περιόδους.

Η ιερά μονή γιορτάζει στις 5 και 6 Δεκεμβρίου.

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΙΜΥΑΛΩΝ 19KM

Φτάνοντας στον εξωτερικό περίβολο, περνάς αφύλακτη πύλη µε θολωτό διάδροµο, ύστερα το ∆ιαβατικό και είσαι στον εσωτερικό περίβολο. Παχιά είναι η σκιά από αιωνόβιο πλάτανο και κυπαρίσσια. Το Μοναστήρι είναι σφηνωµένο µέσα στον ψηλό βράχο, ενώ η τετράγωνη οικοδοµή που σχηµατίζει ένα κεφαλαίο Τ, είναι γνωστή ως Πύργος της Μονής. Σήµερα, έχει διαµορφωθεί σε ξενώνα µε βοηθητικούς χώρους, ενώ στην αρχική του αποστολή, ήταν αµυντικός Πύργος εναντίον κάθε επιδροµής, εξοπλισµένος µε πολεµίστρες που διασώζονται.

Ο επισκέπτης γνωρίζει, από παλαιότερες επιγραφές ερευνητών, ότι τα πρώτα κελλιά είχαν κτισθεί µέσα σε κοιλότητες του βράχου, ότι εξωτερικά είχαν προστεθεί άλλα κτίσµατα και προσκυνήµατα, και ότι δεν αποκλείεται στον απρόσιτο αυτό βράχο, να είχαν καταφύγει αρχικά ερηµίτες στ’ ασκηταριά τους! Το Καθολικό της Μονής, καταρχή, ήταν µικρών διαστάσεων, προοριζόµενο για ολιγοµελή µοναστηριακή αδελφότητα. Η κτητορική επιγραφή περιέχει τα βασικά στοιχεία της ιδρύσεως τής µονής και της διακοσµήσεώς της. Την ίδρυση τής Μονής, τέλη 16ου ή αρχές 17ου αιώνα, ανέλαβε ο Γρηγόριος Κοντογιάννης, ιεροµόναχος και πνευµατικός, και η αδελφή του Ευπραξία, µοναχή, µαζί µε τη συνοδεία τους. Η αγιογράφηση έγινε από τους γνωστούς ζωγράφους, ∆ηµήτριο και Γεώργιο Μόσχο από το Ναύπλιο, το 1608.

Η Μονή της Θεοτόκου, µέσα στο σπηλαιώδη βράχο της, τιµάται και πανηγυρίζει στο Γενέσιο της Θεοτόκου, 8 Σεπτεμβρίου, χωρίς όµως αυτό να αναφέρεται σε καµία πηγή ή επιγραφή.

Πρώτος Ηγούµενος της νέας µονής της Παναγίας Αιµυαλών, υπήρξε ο στυλοβάτης της, Γρηγόριος ιεροµόναχος Κοντογιάννης, ενώ ο Γεννάδιος, είναι ο τελευταίος γνωστός στη Μονή Αιµυαλών, ηγούµενος.

Προς το τέλος του 19ου αιώνα είχε αρχίσει και συνεχιζόταν η κατιούσα πορεία της Μονής. Τα αίτια της φθοράς δε φαίνεται να ήταν οικονοµικά. Το κακό είχε εντοπισθεί στο χαρακτήρα των µοναχών, που δηµιουργούσε επεισόδια ασυνεννοησίας. Σύµφωνα µε τις ενδείξεις, είχε αρχίσει περίοδος παρακµής. Η παρακµή αυτή, πριν το τέλος του 19ου αιώνα, οδήγησε στην ένωση τής Μονής µε τη Μονή Προδρόµου, της οποίας, από το 1925 κατέστη µετόχι.